Kordian - Juliusz Słowacki

Jakie najważniejsze tematy porusza Słowacki w „Kordianie”?

1. Podsumowanie i ocena powstania listopadowego
2. Polemika z Mickiewiczem
3. Portret psychologiczny Kordiana jako Polaka - pielgrzyma i jako bohatera romantycznego
4. Koncepcja Polski jako „Winkelrieda narodów” - czyli dyskusja o mesjanizmie

Te tematy porządkują materiał dramatu, który zawiera się w kolejnych częściach.

Przygotowanie

Ta część dramatu tłumaczy przyczyny klęski powstania listopadowego

• Diabły i czarownice łowią z kotła postaci przywódców powstania listopadowego
• Zawiera krytykę przywódców powstania listopadowego i ocenę samego powstania.

Szatan i czarownice w górach Karpackich tworzą przyszłych przywódców powstania, są to:

• Książę Adam Jerzy Czartoryski – oceniony niepochlebnie jako człowiek przesadnie ostrożny, zmienny i dumny, pyszny z racji swojego arystokratycznego pochodzenia
• Piotr Skrzynecki – jego cechy to powolność, tendencja do przewlekania spraw, odkładania decyzji, brak zdecydowania
• Generał Krukowiecki – nazwany zdrajcą (w 1831 r. podpisał akt kapitulacji Warszawy), człowiek, który opuścił swój naród.
• Chłopicki – niechętny wobec chłopów i niższych warstw społecznych, nie umie walczyć, wiecznie kreśli jakieś plany ale brak mu zdolności i umiejętności strategicznych, odwagi, zdecydowania.
• Julian Niemcewicz – jawi się jako konserwatywny starzec, żyjący wspomnieniami.
• Lelewel – blady mol książkowy, niezdecydowany, zajęty wyłącznie problemami rodzinnymi

Prolog

Różne koncepcje roli poety i poezji (polemika z Mickiewiczem)

Trzy Osoby Prologu przedstawiają trzy propozycje kształtu i roli, jaką ma spełniać poezja:

1. Osoba I - wyobraża pogląd Mickiewicza - poezja mesjanizmu, poświęcenie wybitnej jednostki

2. Osoba II - głosi poezję tyrtejską, walczy, domaga się aktywności i czynu

3. Osoba III - mit poezji jako „narodowej urny pamięci”, przechowującej wartości narodu, by wykorzystać je w odpowiedniej chwili

Akt I

• Kordian ma 15 lat – młody, wrażliwy, utalentowany poeta, nieszczęśliwie zakochany w starszej od siebie Laurze
• Zawiedziona miłość, sentymentalna „choroba wieku”, brak umiejętności znalezienia celu w życiu powodują zagubienie bohatera, który usiłuje popełnić samobójstwo

Stary sługa Grzegorz przedstawia mu trzy opowieści - trzy propozycje życia:

1. Janku, co psom szył buty - koncepcja samodzielności, zaradności i praktycyzmu życiowego
2. Opowieść z walk napoleońskich - propozycja udziału w patriotycznej, zespołowej walce o wolność kraju
3. Dramatyczna historia z niewoli w Rosji o bohaterskim Kazimierzu, który życiem zapłacił za bunt - koncepcja spisku, konspiracji i jednostkowej walki o ojczyznę

Akt II

Podróże egzystencjalne Kordiana po Europie

• W Anglii – przekonuje się Kordian o wszechwładzy pieniądza
• We Włoszech – przekonuje się, że prawdziwa miłość nie istnieje
• W Rzymie (w czasie audiencji u papieża) – przekonuje się, że los Polaków jest papieżowi obojętny; chrześcijański papież potępia powstanie listopadowe i każe Polakom-katolikom czcić prawosławnego cara.
• Szczyt Mont Blanc (kluczowa scena dramatu)- to kres podróży Kordiana, prawdziwa metamorfoza następuje właśnie tutaj. Kordian rozważa swoje sprawy i podejmuje decyzje. Od tej pory Kordian, który odnalazł cel w życiu, będzie walczył o wolność i niepodległość narodu - z okrzykiem „ Polska Winkelriedem narodów” przenosi się do Polski, wcielając się w bojownika walki o wolność ojczyzny

Akt III

Spisek koronacyjny

• spiskowcy ze Szkoły Podchorążych zamierzali przeprowadzić zamach na życie cara i księcia Konstantego (rosyjskiego naczelnika wojska polskiego)
• do zamachu miało dojść na Placu Saskim, a sygnał do niego mieli dać polscy dostojnicy
• nie uczynili tego jednak ze względów moralnych

Kordian samotnie podejmuje się dokonania zamachu na cara

• okazuje się jednak, że jest to ponad jego siły
• jego własna wyobraźnia - Strach i Imaginacja - przeszkadzają w tym, nie jest w stanie tego uczynić
• Kordian mdleje w progu sypialni cara

Scena końcowa dramatu to egzekucja Kordiana - adiutant pędzi z ułaskawieniem, ale nie wiadomo czy zdąży.