Drugi kurs do matury za 1

KOD: 2za1

Darmowe materiały

Omówienie epoki: XX-lecie międzywojenne

Nazwa i ramy czasowe epoki Nazwa i granice czasowe epoki wynikają z siebie wzajemnie – to okres między dwiema wojnami światowymi. Początek epoki to rok 1918 (zakończenie I wojny światowej), koniec epoki to rok 1939 (wybuch II wojny światowej). W Polsce to czas niepodległości odzyskanej po 123 latach zaborów.  Filozofia epoki  Koncepcje filozoficzne epoki proponują […]

Spis treści

Nazwa i ramy czasowe epoki

Nazwa i granice czasowe epoki wynikają z siebie wzajemnie – to okres między dwiema wojnami światowymi. Początek epoki to rok 1918 (zakończenie I wojny światowej), koniec epoki to rok 1939 (wybuch II wojny światowej). W Polsce to czas niepodległości odzyskanej po 123 latach zaborów. 

Filozofia epoki 

Koncepcje filozoficzne epoki proponują różne spojrzenie na życie, człowieka, określają również kształt literatury. 

Behawioryzm 

Człowieka można poznać tylko poprzez obserwację jego zachowania i postępowania; pomija się życie wewnętrzne człowieka, jego duszę i odczucia, ponieważ nie można ich obiektywnie obserwować i sprawdzić. 

Typ literatury – prezentacja bohatera „od zewnątrz”, opisując jego czyny, „śledząc go” ale nie wnikając w psychikę i przeżycia wewnętrzne 

Freudyzm

nazwa związana jest z twórcą poglądu – Zygmuntem Freudem, który poszukiwał sposobów leczenia ludzkich nerwic, lęków i patologii. Freud próbował poprzez hipnozę, analizę skojarzeń, snów dojść do przyczyny wywołującej chorobę. Odkrył, że psychika ludzka składa się z trzech warstw: 

  • Ego („ja”) – warstwa zewnętrzna, powierzchniowa, kierowana rozumem i uzależniona od wymogów społecznych 
  • Id („ono”) – zbiór popędów, pożądań, które tkwią w każdym człowieku, a których on sobie nie uświadamia 
  • Superego („nadjaźń) – zakodowany w psychice wzorzec wymogów, norm kulturowych, tradycyjnych, religijnych, tej sfery człowiek również sobie nie uświadamia 

Freud doszedł do wniosku, że pomiędzy sferami Id (instynkt) a Superego (ideał, wzorzec) tworzy się napięcie, które generuje wiele stresów, a ich nagromadzenie prowadzi do chorób psychicznych. 

Egzystencjalizm

Podkreśla tragizm samotnego we wszechświecie człowieka, który przeżywa lęki egzystencjalne przed życiem, przed nieszczęściem, przed śmiercią; ma ciągłe poczucie zagrożenia. 

  • ciągłe poczucie zagrożeń, trwoga, samotność sprawiają, że życie ludzkie staje się absurdem, że każdy człowiek egzystuje oddzielnie i nigdy nie pozna prawdy o drugim człowieku 

Pragmatyzm

Głosi praktyczny sposób myślenia i działania; nauka, poznanie, działanie powinny mieć praktyczny i przydatny charakter. 

Katastrofizm

Przeświadczenie o nadchodzącym upadku świata, zagładzie kultury i cywilizacji ludzkiej. 

Nowe tendencje w poezji XX wieku

Do świata poezji wkraczają: technika, miasto, maszyny, tłum. 

Ekspresjonizm – to wyrażanie, uzewnętrznianie tego, co tkwi głęboko wewnątrz człowieka. Poezja powinna wyrażać to wnętrze. 

Awangarda poetycka – proponuje swobodny tok obrazowania, posługiwanie się metaforą, poezja kreacyjna – czyli taka, która powołuje do życia nowy świat, istniejący dotąd tylko w wyobraźni twórcy. 

Futuryzm – odcięcie się od przeszłości i spojrzenie w przyszłość; futuryści wybrali jako temat poezji cywilizację miast i technikę; kierowali się hasłem: „Ryczący automobil jest piękniejszy niż Nike z Samotraki”. 

Dadaizm – skrajna koncepcja poetycka, buntownicza, oparta na absurdzie, dowolności, nonsensie. Programem dadaistów był bezsens, a celem bunt przeciw całemu światu; głosili: „Włóżcie słowa do kapelusza, wyciągnijcie na chybił trafił, a otrzymacie poemat dada”. 

Nadrealizm – (in. Surrealizm) proponował grę luźnych skojarzeń, potok obrazów; odwoływał się do poetyki marzenia sennego (oniryzm). 

Neoklasycyzm – niejako powrót do klasyki; tworzenie filozoficznych aluzji, abstrakcji intelektualnych, ale budowa i forma utworów według klasycznych wzorców. 

Nowe cele sztuki XX wieku 

„Zobaczyć świat inaczej” – nie naśladować świata, lecz czerpać z bogactwa jego elementów i konstruować go na nowo. Artyści epoki sformułowali zasady sztuki: 

  • Sztuką jest wszystko, co wyraża uczucie lub widzenie świata 
  • Nie ma jednego ustalonego kanonu piękna 
  • Konstrukcja i montaż – określają nową sztukę 

Główne innowacje sztuki XX-lecia

  • abstrakcjonizm – czyli oderwanie od rzeczywistości (nie naśladować) 
  • kubizm – Pablo Picasso sprowadził naturalne kształty do form geometrycznych 
  • surrealizm – uwolnić wyobraźnię od nakazów; eksponować sny, wizje, głębokie pokłady psychiki ludzkiej 

Lektury

Stefan Żeromski, Przedwiośnie 

Zofia Nałkowska, Granica 

Marta Zdanowska

Doświadczony egzaminator maturalny, od blisko 30 lat uczący języka polskiego, z powodzeniem przygotowuje młodzież do egzaminów. Nie ma dla niego „trudnych przypadków” – potrafi przygotować każdego ucznia.

Wybierz kursy

Przeczytaj także

ZOBACZ WSZYSTKIE

Przedwiośnie – najważniejsze informacje

Tytuł powieści  „Przedwiośnie” – to metaforyczne odniesienie się do etapu rozwoju Polski, czy też państwowości polskiej.  Przedwiośnie w naturze to okres przejściowy – już nie „zima” ale jeszcze nie „wiosna”. Okres niewoli i rozbiorów Polski już minął, ale daleko jeszcze do pełnego rozkwitu niezależnego, silnego ekonomicznie i społecznie państwa. Widać już pierwsze oznaki „życia”, ale nie […]

ZOBACZ WIĘCEJ

Progi na medycynę, czyli co i jak zdawać, żeby starać się o miejsce na medycynie?

Progi na medycynę od lat budzą emocje wśród maturzystów marzących o karierze lekarza. Wysokie wymagania punktowe i konieczność perfekcyjnego przygotowania sprawiają, że walka o miejsce na kierunku lekarskim staje się wyzwaniem. Czy wiesz, jakie przedmioty zdawać i ile punktów zdobyć, by spełnić swoje marzenia? Sprawdź, jak skutecznie zaplanować naukę i przygotować się do rekrutacji! Jakie […]

ZOBACZ WIĘCEJ

Omówienie epoki: Renesans

Nazwa i ramy czasowe epoki  Polska nazwa renesans jest tłumaczeniem włoskiego słowa „rinascita”, co znaczy „odrodzenie”. Pojęcie to wprowadził wybitny XVI-wieczny włoski pisarz, malarz, architekt – Giorgio Vasari. Chciał w ten sposób zaakcentować odrębność nowej epoki od średniowiecza. Ta odrębność miała polegać przede wszystkim na odrodzeniu idei antyku wraz z całym jego dorobkiem literackim, filozoficznym […]

ZOBACZ WIĘCEJ