Pytanie jawne: Wizja końca świata. Omów zagadnienie na podstawie znanych Ci fragmentów Apokalipsy św. Jana.

Wstęp i teza

Apokalipsa wiąże się z pytaniami dotyczącymi kierunku rozwoju ludzkości i tego, co dzieje się z człowiekiem po śmierci. Motyw ten nie zawsze oznacza dosłowny koniec planety, ale może odnosić się do zmian lub upadku określonych porządków społecznych, politycznych, moralnych lub religijnych i może być przedstawiany zarówno poprzez obrazy katastroficzne, jak również w sposób metaforyczny lub symboliczny.

Rozwinięcie w odniesieniu do wskazanej w temacie lektury obowiązkowej

Apokalipsa św. Jana to ostatnia z ksiąg Nowego Testamentu. Opisuje wizję Sądu Ostatecznego oraz związanych z nim wydarzeń. Koniec świata przedstawiany jest jako czas ostatecznego sądu nad ludzkością dokonywanego przez Boga. W tekście pojawia się wiele symboli, które ukazują zakończenie dotychczasowego porządku i powstanie nowej rzeczywistości. Wizja ta zawiera opisy nieszczęść i katastrof, takich jak powódź, głód czy zaraza, które poprzedzać mają koniec świata. W relacji pojawia się postać szatana dążącego do przejęcia ludzkich dusz. Zniszczenie ziemi przebiega etapami, sygnalizowanymi dźwiękami trąb archanielskich i łamaniem pieczęci tajemniczej księgi. Każdy etap łączy się z kolejnymi kataklizmami i prowadzi do całkowitej zagłady dotychczasowej rzeczywistości. Ten gwałtowny i drastyczny – ale w istocie oczyszczający – proces ma przygotować świat i ludzkość na Sąd Ostateczny, po którym sprawiedliwi mają otrzymać życie wieczne, a grzesznicy zostać potępieni. Apokalipsa kończy się zapowiedzią stworzenia nowego nieba i ziemi, gdzie ma panować pokój oraz szczęście.

Kontekst literacki nawiązujący do tematu

Całkowicie odmienny od biblijnego obraz ukazuje Czesław Miłosz w wierszu „Piosenka o końcu świata”. Motyw apokalipsy jest tu przedstawiony metaforycznie. Utwór charakteryzuje się spokojnym nastrojem, a świat przedstawiony jest jako harmonijny. Miłosz opisuje zwykły dzień, podczas którego ludzie wykonują codzienne czynności. Nie pojawiają się żadne niezwykłe zdarzenia. W treści można odnaleźć stwierdzenie, że innego końca świata nie będzie. Wiersz jest refleksją na temat natury końca świata. Zamiast dramatycznego wydarzenia, poeta ukazuje stopniowy proces przemijania, wpisany w codzienność człowieka. Zgodnie z przesłaniem utworu, koniec świata to proces ciągły, będący elementem życia codziennego.

Podsumowanie

Podsumowując, w obu tekstach koniec świata jest nieuchronny i następuje niezależnie od ludzkiej woli. O ile jednak w Apokalipsie św. Jana koniec świata przybiera formę przerażającego, gwałtownego kataklizmu, to w wierszu Miłosza nie towarzyszą mu żadne nadzwyczajne wydarzenia, życie toczy się swoim zwykły trybem, aż któregoś dnia po prostu się kończy.

Przykładowe inne konteksty

1. Jan Kasprowicz Dies irae – tytuł oznacza „dzień gniewu” Bożego, czyli Sądu Ostatecznego. Dzień ten jest zapowiedziany przez dźwięki trąb, świat pogrąża się w lęku przed karą, całemu zdarzeniu przypatruje się obojętny na tragedię Bóg.
2. Tadeusz Konwicki Mała apokalipsa – Mała, czyli prywatna – bohater planuje protest przez samospalenie w polskiej, komunistycznej rzeczywistości, gdzie groteska przeplata się z tragizmem. Panuje chaos, upadają normy społeczne i moralne, a codzienne zło staje się głównym problemem bohaterów.
3. Hans Memling Sąd Ostateczny – słynny tryptyk, lewe skrzydło – raj, prawe – piekło, część centralna – scena sądu. Pokazuje, że wszyscy ludzie zostaną sprawiedliwie osądzeni, nic nie ukryje się przed Bogiem – każdy otrzyma nagrodę zależną od jego ziemskiego życia.