Pytanie jawne: Człowiek wobec cierpienia i śmierci. Omów zagadnienie na podstawie Dżumy Alberta Camusa.  

Wstęp i teza

Śmierć i cierpienie są nieodłącznymi elementami życia. Człowiek wobec cierpienia i śmierci może przyjąć różnorodne postawy, które zależą od jego moralności, wrażliwości i życiowych doświadczeń. 

Rozwinięcie w odniesieniu do wskazanej w temacie lektury obowiązkowej

W Dżumie  Alberta Camusa różne postawy wobec śmierci i cierpienia są kluczowym tematem. Doktor Bernard Rieux, główny bohater, reprezentuje heroizm i poświęcenie, decydując się walczyć z dżumą. Pomimo licznych niepowodzeń i znacznego ryzyka, Rieux całkowicie poświęca się swojej misji, pracując od świtu do zmierzchu, często narażając życie i rezygnując z osobistych pragnień. Stawia czoła trudnościom, mimo że wie, że ostateczna wygrana nad śmiercią nie jest możliwa. Jean Tarrou angażuje się w pomoc innym podczas zarazy. Organizuje ochotnicze oddziały sanitarne z poczucia moralnego obowiązku, działając na rzecz dobra wspólnego. Raymond Rambert przyjeżdża do Oranu przed epidemią. Na początku dżumy Rambert chce uciec z miasta, aby wrócić do ukochanej, cierpienia mieszkańców Oranu go nie obchodzą. Jednak jego postawa zmienia się i zdaje sobie sprawę, że ucieczka byłaby tchórzostwem. Postanawia zostać i walczyć z epidemią, odkrywając w sobie solidarność i odwagę. Joseph Grand jest urzędnikiem, który cicho i systematycznie angażuje się w walkę z dżumą, pracując w oddziałach sanitarnych. Jego działania pokazują, że heroizm może przejawiać się w codziennych wysiłkach i konsekwentnej pracy. 

Camus prezentuje różne ludzkie postawy wobec cierpienia i śmierci, ale przekaz autora jest jednoznaczny – człowiek powinien wspierać innych i walczyć z nieszczęściem, mimo że nie da się ani wyeliminować cierpienia, ani ostatecznie pokonać śmierci.

Kontekst literacki nawiązujący do tematu

Hiob, bohater biblijnej Księgi Hioba, stracił cały majątek i wszystkie dzieci, a sam został dotknięty trądem, nie stracił jednak wiary w boską sprawiedliwość. Cierpiał w samotności, pozbawiony wsparcia żony, która szydziła z jego postawy, namawiając go, aby po prostu przeklął Boga i umarł. Zrozumienia nie znalazł też u przyjaciół, którzy doszukiwali się w jego losie kary za rzekome grzechy. Męka zesłana na Hioba była tak okrutna, cierpienie tak straszliwe i ponad ludzką miarę, że bohater nie mógł pojąć dlaczego Bóg, który przecież zna wszystkie jego kroki, myśli, czyny, pozostaje niewzruszony w obliczu nieszczęść, które go spotkały. Hiob nie pojmował boskich planów, cierpiał ale wytrwał przy Bogu i nie porzucił wiary, powtarzając „Pan dał – Pan zabrał, niech będzie błogosławione imię Jego”. Hiob  pogodził się ze swoim losem, przyjął pokorną postawę i uznał, że cierpienie jest częścią Boskiego planu, który przekracza ludzkie rozumienie. 

Podsumowanie

Podsumowując, śmierć i cierpienie są nieodłącznymi elementami życia. Tragiczne wydarzenia, takie jak utrata bliskiej osoby czy epidemie, mogą prowadzić do różnych reakcji emocjonalnych. Przeżywanie bólu oraz smutku jest typowe dla człowieka. Po okresie żałoby wiele osób powraca do codziennych czynności, a w przypadku cierpienia często angażują się w pomoc innym.

Przykładowe inne konteksty

1. Mit o Orfeuszu i Eurydyce – ukazuje siłę miłości, determinacji oraz ludzkich słabości wobec cierpienia i śmierci. Orfeusz, po stracie ukochanej, podejmuje próbę jej odzyskania, schodząc do Hadesu. Oczarowany muzyką władca Hadesu, pozwala mu zabrać żonę, pod warunkiem, że poeta nie spojrzy na nią przed opuszczeniem podziemnego świata. Orfeusz przegrywa ze swoją słabością do żony, obraca się upewnić, czy ona wciąż za nim idzie i traci ją na zawsze. Mit skłania do refleksji nad kondycją człowieka i granicą naszych możliwości w obliczu utraty. 
2. Sofokles Antygona – Antygona łamie zakaz Kreona by pochować brata, za co zostaje skazana na śmierć. Zamurowana żywcem, sama odbiera sobie życie. Wkrótce samobójstwo popełniają także Hajmon, syn Kreona i Eurydyka, żona władcy Teb. Antygona akceptuje cierpienie i śmierć jako konsekwencje swojej nieugiętej postawy i fatum. Dla Kreona śmierć syna i żony jest ogromnym wstrząsem i przyczyną cierpienia.
3. Lament świętokrzyski – przedstawia cierpienie Matki Boskiej po stracie Jezusa w sposób ludzki i emocjonalny. W monologu Maryja wyraża ból, bezradność oraz prosi o współczucie. Utwór skupia się na uniwersalności doświadczenia cierpienia, ukazując Maryję jako matkę dotkniętą stratą, z którą może utożsamić się każdy człowiek.