Jak wygląda matura ustna z języka polskiego?
Egzamin maturalny w części ustnej sprawdza między innymi poziom opanowania umiejętności odczytywania utworów literackich i tekstów kultury oraz znajomości lektur obowiązkowych.
Na ustną część egzaminu przewidziano 30 minut, w tym:
- 15 minut – na przygotowanie do odpowiedzi
- 10 minut – na wypowiedź monologową
- 5 minut – na rozmowa z komisją egzaminacyjną
Losowany zestaw egzaminacyjny będzie zawierał dwa zadania:
- zadanie 1. (z puli zadań jawnych) sprawdza znajomość treści i problematyki lektury obowiązkowej
- zadanie 2. dotyczy zagadnienia związanego z literaturą lub innymi dziełami sztuki albo językiem; omawiasz je na podstawie materiału dołączonego do polecenia.
Pamiętaj: w zadaniu 2. tekst kultury dołączony do zadania ma przede wszystkim zainspirować cię do rozwinięcia tematu w oparciu o wybrane teksty literackie. Tak więc masz dowolność w wyborze materiału, możesz samodzielnie stawiać tezy i dochodzić do różnych interpretacyjnych wniosków.
Pamiętaj: każda wypowiedź musi mieć trójdzielną kompozycję: wstęp (teza/hipoteza), rozwinięcie (argumenty), zakończenie (wnioski).
7 kroków do sukcesu na maturze ustnej
Krok 1 – tematyka
Zastanów się uważnie czego dotyczą wylosowane tematy (przeczytaj je uważnie kilka razy).
Krok 2 – problem/teza
Spróbuj określić główny problem, tezę (znajdź słowa-klucze, które Ci w tym pomogą), musisz rozpoznać zadaną w poleceniu intencję, zgodnie z którą przygotujesz swoją wypowiedź.
Krok 3 – interpretacja
Dokonaj interpretacji dołączonego tekstu kultury pod kątem wskazanego w temacie problemu.
Krok 4 – przykłady
Zastanów się, jakie znasz teksty / konteksty, które mają związek z tematem i jesteś w stanie je przywołać, by udowodnić postawioną tezę. Ten etap jest bardzo ważny, bo sam weryfikujesz swoją wiedzę, umiejętności i przygotowanie merytoryczne.
Krok 5 – argumenty
Wypisz sobie argumenty, które wykorzystasz w wypowiedzi. Ważne jest, byś nie wybierał w tym miejscu utworów, których nie znasz, o których tylko coś słyszałeś, o których niewiele wiesz – tu potrzebna jest znajomość i pogłębiona interpretacja prezentowanego materiału. Musisz wybierać świadomie – argumenty i dowody.
Krok 6 – język wypowiedzi
Pamiętaj by twoja wypowiedź była zgodna z zasadami żywego słowa, poprawna językowo i stylistycznie.
Krok 7 – wnioski
Pamiętaj o sformułowaniu wniosków, odwołaniu się do postawionej na początku tezy.
I tak oto powstał konspekt:
I. Wstęp
II. Teza
III. Argumenty
Wypowiedź monologowa
Teraz pora na Twoją wypowiedź monologową. Masz 10 minut na to, aby zachwycić swoim wystąpieniem członków komisji egzaminacyjnej.
Słuchając Twojej odpowiedzi komisja przede wszystkim sprawdza czy:
- omawiasz zagadnienie określone w poleceniu
- odnosisz się do lektury wskazanej w poleceniu (zadanie 1)
- odnosisz się do kontekstu
- odwołujesz się do tekstu dołączonego do polecenia (zadanie 2)
- Twoja wypowiedź jest poprawna merytorycznie (bez błędu kardynalnego lub poważnych
trzech błędów rzeczowych).
Bezpośrednio po tym, jak zakończysz swoją wypowiedź, rozpocznie się ok. 5 minutowa rozmowa z komisją na temat Twojej wypowiedzi.
Rozmowę prowadzą egzaminatorzy, którzy mogą zadać od 1 do 3 pytań.
Pamiętaj! Pytania mogą dotyczyć:
- zagadnień określonych w poleceniach do obu zadań lub do jednego z dwóch zadań;
- utworu literackiego albo tekstu kultury, w tym materiału ikonicznego, dołączonego do
polecenia;
- treści utworów literackich i tekstów kultury przywołanych przez Ciebie w wypowiedziach.
Twoja wypowiedź podczas rozmowy oceniana jest ze względu na to, czy jest ona:
- na temat
- merytorycznie poprawna
- w odpowiedni sposób uszczegółowiona
- bez błędu kardynalnego
- zgodna z etykietą językową (zachowanie form grzecznościowych)
O osiągnięciu pełnego Twojego sukcesu na egzaminie ustnym decydują:
- wiedza przedmiotowa
- wiedza na temat środków językowych, opanowanie systemu (kodu językowego) na jego
trzech poziomach: fonologicznym (wymowa), morfologicznym (budowa wyrazów) i
składniowym (budowa zdań)
- umiejętność korzystania ze środków językowych adekwatnie do sytuacji komunikacyjnej.
