Jakie najważniejsze tematy porusza Słowacki w „Kordianie”?
- Podsumowanie i ocena powstania listopadowego
- Polemika z Mickiewiczem
- Portret psychologiczny Kordiana jako Polaka - pielgrzyma i jako bohatera romantycznego
- Koncepcja Polski jako „Winkelrieda narodów” - czyli dyskusja o mesjanizmie
Te tematy porządkują materiał dramatu, który zawiera się w kolejnych częściach.
Przygotowanie
Ta część dramatu tłumaczy przyczyny klęski powstania listopadowego
- Diabły i czarownice łowią z kotła postaci przywódców powstania listopadowego
- Zawiera krytykę przywódców powstania listopadowego i ocenę samego powstania.
Szatan i czarownice w górach Karpackich tworzą przyszłych przywódców powstania, są to:
- Książę Adam Jerzy Czartoryski – oceniony niepochlebnie jako człowiek przesadnie ostrożny, zmienny i dumny, pyszny z racji swojego arystokratycznego pochodzenia
- Piotr Skrzynecki – jego cechy to powolność, tendencja do przewlekania spraw, odkładania decyzji, brak zdecydowania
- Generał Krukowiecki – nazwany zdrajcą (w 1831 r. podpisał akt kapitulacji Warszawy), człowiek, który opuścił swój naród.
- Chłopicki – niechętny wobec chłopów i niższych warstw społecznych, nie umie walczyć, wiecznie kreśli jakieś plany ale brak mu zdolności i umiejętności strategicznych, odwagi, zdecydowania.
- Julian Niemcewicz – jawi się jako konserwatywny starzec, żyjący wspomnieniami.
- Lelewel – blady mol książkowy, niezdecydowany, zajęty wyłącznie problemami rodzinnymi
Prolog
Różne koncepcje roli poety i poezji (polemika z Mickiewiczem)
Trzy Osoby Prologu przedstawiają trzy propozycje kształtu i roli, jaką ma spełniać poezja:
1. Osoba I - wyobraża pogląd Mickiewicza - poezja mesjanizmu, poświęcenie wybitnej jednostki
2. Osoba II - głosi poezję tyrtejską, walczy, domaga się aktywności i czynu
3. Osoba III - mit poezji jako „narodowej urny pamięci”, przechowującej wartości narodu, by wykorzystać je w odpowiedniej chwili
Akt I
- Kordian ma 15 lat – młody, wrażliwy, utalentowany poeta, nieszczęśliwie zakochany w starszej od siebie Laurze
- Zawiedziona miłość, sentymentalna „choroba wieku”, brak umiejętności znalezienia celu w życiu powodują zagubienie bohatera, który usiłuje popełnić samobójstwo
Stary sługa Grzegorz przedstawia mu trzy opowieści - trzy propozycje życia:
- Janku, co psom szył buty - koncepcja samodzielności, zaradności i praktycyzmu życiowego
- Opowieść z walk napoleońskich - propozycja udziału w patriotycznej, zespołowej walce o wolność kraju
- Dramatyczna historia z niewoli w Rosji o bohaterskim Kazimierzu, który życiem zapłacił za bunt - koncepcja spisku, konspiracji i jednostkowej walki o ojczyznę
Akt II
Podróże egzystencjalne Kordiana po Europie
- W Anglii – przekonuje się Kordian o wszechwładzy pieniądza
- We Włoszech – przekonuje się, że prawdziwa miłość nie istnieje
- W Rzymie (w czasie audiencji u papieża) – przekonuje się, że los Polaków jest papieżowi obojętny; chrześcijański papież potępia powstanie listopadowe i każe Polakom-katolikom czcić prawosławnego cara.
- Szczyt Mont Blanc (kluczowa scena dramatu)- to kres podróży Kordiana, prawdziwa metamorfoza następuje właśnie tutaj. Kordian rozważa swoje sprawy i podejmuje decyzje. Od tej pory Kordian, który odnalazł cel w życiu, będzie walczył o wolność i niepodległość narodu - z okrzykiem „ Polska Winkelriedem narodów” przenosi się do Polski, wcielając się w bojownika walki o wolność ojczyzny
Akt III
Spisek koronacyjny
- spiskowcy ze Szkoły Podchorążych zamierzali przeprowadzić zamach na życie cara i księcia Konstantego (rosyjskiego naczelnika wojska polskiego)
- do zamachu miało dojść na Placu Saskim, a sygnał do niego mieli dać polscy dostojnicy
- nie uczynili tego jednak ze względów moralnych
Kordian samotnie podejmuje się dokonania zamachu na cara
- okazuje się jednak, że jest to ponad jego siły
- jego własna wyobraźnia - Strach i Imaginacja - przeszkadzają w tym, nie jest w stanie tego uczynić
- Kordian mdleje w progu sypialni cara
Scena końcowa dramatu to egzekucja Kordiana - adiutant pędzi z ułaskawieniem, ale nie wiadomo czy zdąży.
